Dyslexia at home

Εφημερίδα των συντακτών, σελ. 4, Νησίδες.

Ευκαιρίες να αποτελέσουν καθημερινά μικρά κείμενα αφορμές για ανάλυση και εξάσκηση υπάρχουν πολλές. Τα παιδιά με Δυσλεξία/μαθησιακές δυσκολίες παρουσιάζουν συχνά άρνηση και περισσότερη δυσκολία να κινητοποιηθούν για να μελετήσουν. Είναι λοιπόν σημαντικό να τροφοδοτούμε τη παρέμβαση με ποικίλα κείμενα απο διάφορες πηγές για να καταπολεμήσουμε την ανία.

Μια τέτοια ευκαιρία μας δίνετε μέσα απο εφημερίδες! Αντλήστε κειμενάκια και παραγράφους για θέματα που ξέρετε ότι ενδιαφέρουν το παιδί πάντα ανάλογα με την ηλικία και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει.

Στη συγκεκριμένη περίπτωση για ένα παιδί της Δ' Δημοτικού, με μαθησιακές δυσκολίες επιλέχθηκε ένα κείμενο συνταγής και προέκυψαν πολλές και ενδιαφέρουσες ασκήσεις.

Τα θέματα που ασχοληθήκαμε:

Τι σημαίνει 1/2 στις συνταγές; Πολλές φορές τα παιδιά με Δυσλεξία δυσκολεύονται αρκετά στην ανάγνωση αριθμών και συμβόλων μέσα σε κείμενα. Τι αυτά αντιπροσωπεύουν;
Αναγνώριση ουσιαστικών πχ. κιμάς
Αναγνώριση των επιθέτων δίπλα στα ουσιαστικά πχ. μοσχαρίσιος
Τι σημαίνει μοσχαρίσιος; Έτσι προέκυψε να αναφέρουμε όλα τα ονόματα των κρεάτων και απο ποιο ζώο προέρχονται. Τι σημαίνει χοιρινό;
Εντοπισμός των ρημάτων του κειμένου. Σε τι πρόσωπο μιλάει το κείμενο;
Σαν άσκηση γράφτηκαν τα ρήματα που είχε εντοπίσει σε άλλο πρόσωπο.
Δημιουργία προτάσεων με κάποια απο τα ρήματα.
Πόσες προτάσεις και παραγράφους έχει το κείμενο;
Ερωτήσεις διαδοχής και χρόνου πχ.Πόσα στάδια-βήματα χρειάζονται για να γίνει η συνταγή; Πόσο χρόνο περίπου υπολογίζεις για να γίνει;

Tip: Χρησιμοποιήστε χρωματιστούς μαρκαδόρους για να υπογραμμίζετε. Το χρώμα και η εναλλαγή των μέσων γραφής βοηθούν τα παιδιά με Δυσλεξία να διατηρούν το ενδιαφέρον τους.

Μέσα απο τέτοια κείμενα μπορούν να γίνουν πολλές ασκήσεις με διάφορες προεκτάσεις, η κάθε μια ανάλογα με τους στόχους της παρέμβασης και τους άξονες στους οποίους στηρίζεται η ενίσχυση για κάθε παιδί με μαθησιακές δυσκολίες. Μη ξεχνάτε ότι έτσι αποκαλύπτονται κενά και θέματα που αλλιώς ίσως να μην υπήρχε η ευκαιρία να εντοπιστούν.

Απευθύνεται: Σε παιδιά σχολικής ηλικίας με Δυσλεξία/ειδικές μαθησιακές δυσκολίες. Μπορεί να γίνει απο ειδικούς θεραπευτές και εκπαιδευτικούς.

Διαβάστε: Κόβουμε, πασπαλίζουμε, σερβίρουμε! Συνταγές & Δυσλεξία (1).

Άσπα Μητρακάκη
Ειδική Παιδαγωγός - Κοινωνική Ανθρωπολόγος
ειδικευμένη στην αντιμετώπιση μαθησιακών δυσκολιών/δυσλεξίας
email: amitrakaki@gmail.com
fb & twitter

Σακουλάκι αισθήσεων για τα γράμματα!

Ο ρόλος των αισθήσεων κατά τη διαδικασία της μάθησης έχει αξιολογηθεί ως κρίσιμης σημασίας σε παιδιά με Δυσλεξία/μαθησιακές δυσκολίες. Η ενεργοποίηση των αισθητηριακών οδών συμπληρώνει και εμπλουτίζει τη κλασσική μάθηση, αυξάνει τις πετυχημένες εμπειρίες, και διατηρεί το ενδιαφέρον άρα και τη συγκέντρωση.

Εδώ θα παρουσιαστεί ένα παιχνίδι-άσκηση των αισθήσεων για την αναγνώριση των γραμμάτων σε παιδιά με ανωριμότητα, μαθησιακές δυσκολίες, δυσκολίες συγκέντρωσης.

Υλικά: σακουλάκι τροφίμων, πλαστικά γράμματα, διαφανές υγρό υλικό (τζελ μαλλιών, σαμπουάν, conditioner, σαπούνι χεριών κα.), κολλητική ταινία.

Υλικά!

Οδηγίες: Γεμίζουμε το σακουλάκι με το τζελ και τα γράμματα, σφραγίζουμε με τη κολλητική ταινία και αφήνουμε το παιδί να παίξει με το σακουλάκι και την αίσθηση που του προκαλεί. Οι οδηγίες που μπορούμε να δώσουμε είναι πολλές και αλλάζουν πάντα ανάλογα με την ηλικία αλλά και το σκοπό που έχουμε θέσει για ενίσχυση.

Μπορεί να πιάσει το κάθε γράμμα!

Μπορεί να χαϊδέψει το κάθε γράμμα!

Βασικές οδηγίες:

Να ακούει το γράμμα και να το βρίσκει.
Να ακούει περισσότερα από ένα μαζί και να τα βρίσκει.
Να δουλέψετε με γράμματα που μπερδεύει πχ. φ-θ, χ-γκτλ.
Να λέτε λέξεις και να βρίσκει το πρώτο, το δεύτερο ......τελευταίο γράμμα κτλ.
Να κλείνει τα μάτια του, να βρίσκει τυχαία ένα γράμμα και να λέει λέξεις που αρχίζουν ή περιέχουν το συγκεκριμένο γράμμα.
Να βάλετε συγκεκριμένα γράμματα και να δουλέψετε την ορθογραφία πχ. σε τι /ι/ τελειώνει η λέξη καλοκαίρι, τάξη, πολύ κτλ.
Επίσης μπορεί να "κουνήσει" τα γράμματα και να φτιάξει λέξεις.

Οφέλη: Ενεργοποίηση της αφής και διατήρηση του ενδιαφέροντος καθώς και ενίσχυση της κινητικότητας των άνω άκρων (δαχτύλων και μικρών μυών της παλάμης) μέσα απο την προσπάθεια να "πιάσει" τα γράμματα.

Απευθύνεται: Σε παιδιά προσχολικής ηλικίαςκαι σε παιδιά σχολικής ηλικίας με Δυσγραφία, μαθησιακές δυσκολίες, ανωριμότητα ως άσκηση ενίσχυσης. Είναι μια άσκηση για γονείς, εκπαιδευτικούς και ειδικούς θεραπευτές.

Διαβάστε: "Ξέθαψε το"! Παιχνίδι Ανακάλυψης & Προμαθηματικών εννοιών

Μια σημαντική δυσκολία στα παιδιά που αντιμετωπίζουν Δυσλεξία/μαθησιακές δυσκολίες είναι το έλλειμμα του λεξιλογίου τους. Υπολείπονται σε πλούτο λέξεων σε σχέση με την ηλικία και το γνωστικό τους επίπεδο και αυτό φαίνεται περισσότερο κατά την αφήγηση τους είτε σε προφορικό είτε σε γραπτό επίπεδο.

Η βασική κατηγορία λέξεων που εμπλουτίζει ένα κείμενο και δίνει ζωντάνια στην αφήγηση είναι τα Επίθετα! Στις παρακάτω εικόνες θα φανεί ο τρόπος που μπορούμε να προτρέψουμε το παιδί με Δυσλεξία/μαθησιακές δυσκολίες να χρησιμοποιεί Επίθετα.

Άσκηση 1

Το παιδί δίνει όνομα στη φιγούρα και εμείς χωρίζουμε σε κατηγορίες τα ουσιαστικά που "έχει" το κοριτσάκι της εικόνας. Μαζί με το παιδί ονομάζουμε πράγματα, ζώα και ανθρώπους και ενθαρρύνουμε να γράψει απο κάτω επίθετα για κάθε ένα.

Tip: Δεν το υποχρεώνουμε να γράψει πολλά επίθετα για κάθε ουσιαστικό. Στην αρχή 2-3 είναι αρκετά. Επίσης στη πορεία της αναζήτησης επιθέτων μπορεί να τα μπερδεύει με τα ρήματα, μετοχές ή να επαναλαμβάνει συνεχώς τα ίδια πχ. μεγάλο και να λέει "δεν μπορώ να βρω άλλα". Με ερωτήσεις προσπαθείτε να το κατευθύνετε ώστε να ανακαλέσει περισσότερα και διαφορετικά επίθετα.

Άσκηση 2

Σε αυτή την άσκηση έχουμε γράψει επίθετα και θέλουμε απο το παιδί να γράψει δίπλα ένααντίστοιχο ουσιαστικόπου να ταιριάζει.

Tip: Μπορείτε να γράψετε και μετοχές για να διαχωρίσετε τις δυο έννοιες.

Άσκηση 3

Μέσα απο εικόνες που θα συλλέξετε (internet, περιοδικά) θα βοηθήσετε το παιδί να γράψει επίθετα που ταιριάζουν. Στη συγκεκριμένη άσκηση συνδυάστηκε η εικόνα με τοφύλλο βελτίωσης γραφής όπου σε αυτό καταγράφονταν ένα επίθετο για κάθε εικόνα που παρουσιαζόταν. Με αυτό το τρόπο δουλεύετε το λεξιλόγιο αλλά και τη γραφή, κακογραφία, ορθογραφία κτλ.

Tip: Η συγκεκριμένη άσκηση μπορεί να γίνει και προφορικά, αν θέλουμε να εστιάσουμε στη ταχύτητα του συνειρμού και της ανάκληση των λέξεων. Με αυτό τον τρόπο εφαρμόζεται και σε παιδιά προσχολικής ηλικίας.

Απευθύνονται: Σε παιδιά σχολικής ηλικίας με Δυσλεξία/μαθησιακές δυσκολίες για την εξάσκηση στη χρήση των επιθέτων. Εφαρμόζονται απο γονείς, εκπαιδευτικούς και θεραπευτές.

Άσπα Μητρακάκη
Ειδική Παιδαγωγός - Κοινωνική Ανθρωπολόγος
ειδικευμένη στην αντιμετώπιση μαθησιακών δυσκολιών/δυσλεξίας
email: amitrakaki@gmail.com
fb & twitter

-Μπορείς να μου πεις ένα επίθετο;
-Εεεε.....
-Τι είναι επίθετο ξέρεις;
-Ναι, ναι είναι αυτό που χαρακτηρίζει το ουσιαστικό!!

Ένα παιδί με Δυσλεξία ή άλλες ειδικές μαθησιακές δυσκολίες είναι πολύ πιθανό να γνωρίζει τον γραμματικό κανόνα αλλά να αδυνατεί να τον εφαρμόσει. Δεν είναι λίγες οι φορές που απαντά άψογα στο τι είναι Ρήμα, Ουσιαστικό ή Επίθετο αλλά ξοδεύει ανεξήγητα πολύ χρόνο για μια "απλή" άσκηση την οποία αρκετές φορές δεν την ολοκληρώνει ή έχει κάνει αρκετά λάθη.

Οι αφηρημένες πληροφορίες, οι θεωρητικές εξηγήσεις, οι γραμματικοί κανόνες που ενέχουν δύσκολους ορισμούς μπερδεύουν το παιδί με Δυσλεξία. Η μάθηση πρέπει να γίνεται πιο συγκεκριμένη, να αποφεύγεται η πληθώρα γλωσσικών πληροφοριών και να συνδυάζεται ο κανόνας με πιο βιωματικές ασκήσεις.

Ας ασχοληθούμε να ξεχωρίσουμε το Επίθετα απο τα Ουσιαστικά. Η παρακάτω άσκηση γίνεται στις συνεδρίες τηςΕιδικής Αντιμετώπισης Δυσλεξίας at home , λέγεται "Άκου, Δες, Πιάσε, Φάε, Μύρισε"!!και δημιουργεί μια σύνδεση των αισθήσεων με τα επίθετα.

Άσκηση: Σε ένα τετράδιο γράφουμε απλές, μικρές προτάσεις χρησιμοποιώντας επίθετα και ουσιαστικά. Η κάθε πρόταση πρέπει να αναφέρεται σε μια αίσθηση.

Αρχικά εξηγούμε ότι ένα επίθετο μας λέει για το Πως ακούγεται, φαίνεται, μυρίζει, τι γεύση έχει και πως είναι όταν αγγίζουμε ένα ουσιαστικό. Το παιδί πρέπει να υπογραμμίσει τα ουσιαστικά και να κυκλώσει τα επίθετα. Έπειτα θα κατηγοριοποιήσει τα επίθετα σε στήλες ανάλογα με την αίσθηση που αναφέρονται.

Παραδείγματα προτάσεων:

Στα παιδιά αρέσουν τα αλμυρά πατατάκια.
Ο Μαξ είναι ένας όμορφος σκύλος.
Η γιαγιά έφτιαξε ένα γλυκό κέικ.
Η σειρήνα έχει πολύ τσιριχτό ήχο.
Στο ψυγείο έχουμε ένα βρωμερό τυρί.
Το τριαντάφυλλο έχει μυτερά αγκάθια.
Ο ήλιος έχει πολύ λαμπερό φως.
Ο ψίθυρος της μητέρας ήταν σιγανός για να μην ξυπνήσουν τα παιδιά.
Η γάτας μας έχει πολύ απαλό τρίχωμα.
Η Μαρία έχει έναν ευωδιαστό κήπο.

Έπειτα φτιάχνουμε απο μια στήλη για κάθε αίσθηση και ζητάμε απο το παιδί να γράψει τα σχετικά επίθετα σε κάθε μια.

Απευθύνεται: Σε παιδιά σχολικής ηλικίας με Δυσλεξία/μαθησιακές δυσκολίες που δυσκολεύονται να κατακτήσουν την έννοια του επιθέτου στο Λόγο. Μπορεί να γίνει απο ειδικούς θεραπευτές, εκπαιδευτικούς και γονείς.

Ένα παιδί με μαθησιακά προβλήματα που δυσκολεύεται να συγκεντρωθεί καλείται καθημερινά να ανταπεξέλθει μέσα σε οργανωμένα πλαίσια πχ.σχολική τάξη. Η προσέγγιση στην αντιμετώπιση γίνεται μέσα απο ασκήσεις οργάνωσης, μεθόδους και στρατηγικές για την ενίσχυση της εστίασης και της παραγωγής συγκεκριμένου έργου.

Όμως δεν πρέπει να ξεχνάμε οτι το παιδί με διάσπαση είναι εξαιρετικά ευαίσθητο στη πίεση. Οι κανόνες και οι περιορισμοί το φορτίζουν και για αυτό χρειάζεται ένα "ξύπνημα" των αισθήσεων για να επανέλθει σε ισορροπία.

Παρουσιάζεται η ελεύθερη μετάφραση απο ένα απόσπασμα άρθρου το οποίο δημοσιεύτηκε στο Special - Ismσχετικά με τις 10 ασκήσεις που βοηθούν στο "Ξύπνημα των αισθήσεων"!

Sensory Strategies για την καρέκλα.

1.Εκτάσεις στη καρέκλα – Πιάστε μια πλευρά απο το πίσω μέρος της καρέκλας με τα δύο χέρια και στρίψτε το κορμό σας όσο το δυνατόν περισσότερο προς μια κατεύθυνση. Επαναλάβετε και στην άλλη κατεύθυνση.

2.Έλξεις δαχτύλων. – Αγκιστρώστε τους δείκτες μαζί και τραβήξτε για 3 δευτερόλεπτα. Επαναλάβετε με κάθε σετ δακτύλων.

&
&
&

3. Velcro – Κολλήστε μια ταινία απο αυτοκόλλητο βέλκρο κάτω απο το θρανίο των μαθητών για να "τρίβουν" τα δάχτυλα τους. Τα περισσότερα παιδιά προτιμούν το μαλακό πλέγμα αλλά κάποια προτιμούν και τη πιο άγρια πλευρά - και τα δύο βοηθούν.

&
&

4. Σπρώξτε με πίεση – Αρχικά καθίστε ίσια και τραβήξτε τον αφαλό σας προς τη σπονδυλική στήλη. Μετά σφίξτε τα χέρια σας σταθερά προς τα κάτω από τη κορυφή του κεφαλιού. Εναλλακτικά πιέστε τις παλάμες σας μαζί μπροστά απο το στήθος όσο το δυνατόν πιο σταθερά.

&&
&

5. Push-Ups στη καρέκλα – Τοποθετήστε τα χέρια σας σε κάθε μεριά της καρέκλας και τεντώστε τους βραχίονες για να σηκώσετε το πίσω μέρος του σώματος από τη καρέκλα. Επαναλάβετε 10 φορές.

&
&
&
&
&

6. Παγούρια – Προσωπικά εγώ προτιμώ τα Camelbak water bottles (τα βρίσκεις σε καταστήματα αθλητικών ειδών). Αυτό απαιτεί να δαγκώσεις απαλά το καλαμάκι ενώ βάζεις το στόμα σου στη βαλβίδα αντίστασης. Ενισχύει ιδιαίτερα το συντονισμό του στόματος. Ενθαρρύνετε τους μαθητές να έχουν ένα παγούρι στο θρανίο τους ανα πάσα στιγμή.

&
&

7.Τσίχλες ή μέντες – Μελέτες δείχνουν ότι οι τσίχλες και οι μέντες ενισχύουν την συγκέντρωση. Δυστυχώς η τσίχλα δεν επιτρέπεται. Όσο είναι δυνατόν προτρέψτε το σχολείο να χαλαρώσει το κανονισμό ειδικά για τους εφήβους.

&
&&

8. Μασάζ στο αυτί – Ξεκινώντας απο τη κορυφή του αυτιού κάντε απαλό μασάζ με τον αντίχειρα και το δείκτη μέχρι το κάτω μέρος του λοβού.

9. Αλλαγή θέσης – Απλά γυρίστε τη καρέκλα και περάστε τη ανάμεσα στα πόδια σας ή γυρίστε τη στο πλάι για λίγο. Αυτές οι θέσεις απαιτούν διαφορετική στάση του σώματος και ως εκ τούτου μπορεί να είναι αποτελεσματικές για να "ξυπνήσει" ο εγκέφαλος.

&
&
&&

10. "Τελείες και ζουλήγματα" – Κάντε μια τελεία στην αριστερή παλάμη με τον αντίχειρα του δεξιού χεριού και στη συνέχεια πιέστε απαλά τον αριστερό καρπό με το δεξί χέρι. Κάντε μια σειρά απο "ζουλήγματα" με το δεξί χέρι να διατρέχει κατά μήκος όλου του αριστερού χεριού. Επαναλάβετε για την άλλη πλευρά.

&
&
&Η Gwen Wild είναι η ιδιοκτήτρια του Sensational Brain Co και καθηγήτρια στη σχολή Summit Professional Education. Ταξιδεύει σε εθνικό επίπεδο για να ενημερώσει σχετικά με τη δημιουργία και εφαρμογή αποτελεσματικών αισθητηριακών στρατηγικών για παιδιά και εφήβους.

Απευθύνεται: Σε όλα τα παιδιά και εφήβους με ιδιαίτερα θετικά αποτελέσματα σε παιδιά με Διάσπαση προσοχής. Μπορεί να γίνει απο εκπαιδευτικούς στη τάξη, απο γονείς στο σπίτι και ειδικούς θεραπευτές κατά την εξατομικευμένη συνεδρία.

Μια κατηγορία λέξεων που δυσκολεύονται ιδιαίτερα τα παιδιά με Δυσλεξία/μαθησιακές δυσκολίες να ξεχωρίσουν είναι τα Επιρρήματα. Σε πολλές περιπτώσεις υπάρχει μεγάλη σύγχυση των εννοιών η οποία γίνεται ακόμα χειρότερη όταν πρέπει να τα εντάξουν και σε ομάδες πχ. Τοπικά, Τροπικά, Χρονικά κτλ.

Τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες όταν έρχονται αντιμέτωπα με γλωσσικά σχήματα που ενέχουν ιδιαίτερες αποχρώσεις εννοιών όπως πχ. η λέξη γρήγορα κατατάσσεται στα Χρονικά και στα Τροπικά επιρρήματα δυσκολεύονται, μπερδεύονται, αρνούνται.

Δυο ασκήσεις που γίνονται στο πρόγραμμα αντιμετώπισης Δυσλεξία at homeβοηθούν να μετατρέψουμε το αφηρημένο σε εικόνα με αποτέλεσμα τη καλύτερη κατανόηση.

Που πέταξε η μύγα;

(Τοπικά)

Άσκηση: Στην εικόνα που έχουμε χρησιμοποιήσει και σε άλλες ασκήσεις κάνουμε την ερώτηση που παραπέμπει στα Τοπικά επιρρήματα. Το παιδί ενθαρρύνεται να γεμίσει τη φιγούρα με όλα τα Τοπικά επιρρήματα που του "έρχονται" και απαντούν στο "Που πέταξε η μύγα;"!

Έπειτα εξηγούμε ότι όλες αυτές οι λέξεις ονομάζονται επιρρήματα που δηλώνουν τον τόπο και απαντούν στο ερώτημα: Πού;

Πότεέρχεται η Μαίρη;

(Χρονικά)

Άσκηση: Ανάλογα συνεχίζουμε και για τα Χρονικά επιρρήματα με την ερώτηση "Πότε έρχεται η Μαίρη;"Εδώ η εικόνα μας εξυπηρετεί μόνο για να μην είναι η καταγραφή των λέξεων σε μια απλή λίστα στο τετράδιο. Το παιδί πάλι πρέπει να απαντήσει στην ερώτηση και μετά εξηγείτε ότι αυτές οι λέξεις είναι τα Χρονικά επιρρήματα και απαντούν στο ερώτημα: Πότε;

Tip: Μια βασική πληροφορία που δίνουμε στο παιδί είναι ότι πρόκειται για άκλιτες λέξεις και εξηγούμε ακριβώς τι σημαίνει αυτό με παραδείγματα απο Ρήματα, Ουσιαστικά, Επίθετα που αλλάζει η μορφή τους σε αντίθεση με το Επίρρημα που μένει "Πάντα ίδιο".

Πίνακας Τοπικών - Χρονικών επιρρημάτων

Τοπικά	Χρονικά
πού; (πούθε ;)	πότε;
κάπου πουθενά αλλού	κάποτε κάπου κάπου πότε πότε άλλοτε
εδώ «κει αυτού παντού	τότε τώρα ποτέ
εκεί που όπου οπουδήποτε	τότε που όποτε οποτεδήποτε
(ε)πάνω κάτω καταγής μέσα έξω (ε)μπρός πίσω δεξιά αριστερά ψηλά χαμηλά πλάι δίπλα κοντά μακριά απέναντι γύρω ολόγυρα μεταξύ αναμεταξύ ανάμεσα πέρα αντίπερα βόρεια νότια ανατολικά δυτικά βορειοανατολικά νοτιοανατολικά κτλ.	αμέσως ευθύς κιόλας ήδη πια μόλις ακόμη (ακόμα) πάλι ξανά σνχνά συνήθως ύστερα έπειτα κατόπιν πρώτα πριν πρωτύτερα νωρίς αργά γρήγορα συνάμα αδιάκοπα έγκαιρα χτες προχτές σήμερα (ε)ψές απόψε αύριο μεθαύριο πέρ(υ)σι πρόπερσι φέτος του χρόνου κτλ.

Απευθύνονται: Σε παιδιά σχολικής ηλικίας με Δυσλεξία/ειδικές μαθησιακές δυσκολίες για να διδαχθούν τα επιρρήματα. Μπορεί να γίνει απο γονείς, εκπαιδευτικούς, ειδικούς θεραπευτές.

Άσπα Μητρακάκη
Ειδική Παιδαγωγός - Κοινωνική Ανθρωπολόγος
ειδικευμένη στην αντιμετώπιση μαθησιακών δυσκολιών/δυσλεξίας
email: amitrakaki@gmail.com
fb & twitter

Η εισαγωγή στις βασικές μαθηματικές πράξεις μπορεί να γίνει ήδη απο τη προσχολική ηλικία με πολύ καλά αποτελέσματα. Ο τρόπος διδασκαλίας ενός παιδιού σε αυτή την ηλικία, όπως έχουμε προαναφέρει, πρέπει οπωσδήποτε να έχει τα εξής στοιχεία:

βιωματική μάθηση (παιχνίδι)
πολυαισθητηριακό χαρακτήρα (να ενεργοποιούνται οι αισθήσεις)
καθοδηγητικό και όχι παρεμβατικό χαρακτήρα (περιμένουμε να τελειώσει αυτό που έχει ξεκινήσει χωρίς να το κάνουμε εμείς για αυτό)

Στα παρακάτω βίντεο φαίνεται με απλό και πολύ ξεκάθαρο τρόπο πως μπορούμε να φέρουμε το μικρό παιδί σε πρώτη επαφή με τη μαθηματική πράξη της Πρόσθεσης.

Θα παίξουμε μαζί του το: αυτό Μαζί με αυτό μας Κάνει...!!!

Πρόσθεση 1

Υλικά: μετρήσιμα υλικά (αυτοκινητάκια, πλαστικά φρούτα, καραμέλες, τουβλάκια κτλ.), ένα καλάθι, ένα κομμάτι ύφασμα (μπλούζα, πετσέτα κτλ.)

Οδηγίες: Τοποθετούμε το ύφασμα μπροστά απο το παιδί. Βάζουμε τα τουβλάκια μέσα στο καλάθι και παίρνουμε διαδοχικά ( όπως δείχνει το βίντεο) μερικά τουβλάκια πχ. 2 Προτρέπουμε το παιδί να πει πόσα έχουμε και συνεχίζουμε βγάζοντας κι άλλα. Η οδηγία που συνεχώς δίνουμε είναι: 2 μαζί με άλλο 1 μας κάνει 3 κτλ. Στο τέλος το δοκιμάζει μόνο του.

Tip 1: Είναι πολύ σημαντικό τα βήματα να γίνονται αργά και κατανοητά.

Πρόσθεση 2

Υλικά: μετρήσιμα υλικά, καλάθι, ύφασμα, μικρά χαρτάκια, στυλό

Οδηγίες: Το παιχνίδι αυτό είναι συνέχεια του προηγούμενου και μαθαίνει στο παιδί το συμβολισμό της Πρόσθεσης. Για αυτό κάνουμε ότι κάναμε και στο προηγούμενο παιχνίδι αλλά τώρα κάθε φορά το απεικονίζουμε και με τα μαθηματικά σύμβολα όπως στο βίντεο.

Tip 2: Προσέξτε πόσο χρειάστηκε να επαναλάβει την ορολογία των συμβόλων στην αρχή.

Tip 3:Το παιχνίδι αυτό μπορεί να δώσει εξαιρετικά αποτελέσματα και σε παιδιά με ανωριμότητα που δυσκολεύονται στη κατανόηση της πρόσθεσης.

Απευθύνεται: Σε παιδιά προσχολικής ηλικίας και σε παιδιά με ανωριμότητα. Μπορεί να γίνει απο γονείς, εκπαιδευτικούς, θεραπευτές.

Άσπα Μητρακάκη
Ειδική Παιδαγωγός - Κοινωνική Ανθρωπολόγος
ειδικευμένη στην αντιμετώπιση μαθησιακών δυσκολιών/δυσλεξίας
email: amitrakaki@gmail.com
fb & twitter

"Οι δυσλεξικοί δυσκολεύονται να θυμούνται λέξεις που δεν συνδέονται μεταξύ τους με μια λογική σκέψη. Γι' αυτό δυσκολεύονται να θυμηθούν ημερομηνίες, μήνες κτλ. [...] πρέπει να θυμόμαστε την Προπαίδεια χωρίς να χρησιμοποιούμε ειδικές στρατηγικές"

Απόσπασμα απο το βιβλίο της Δώρας Δ. Μαυρομμάτη που παρουσιάζει τη διδασκαλία της Προπαίδειας με Εικονογραφήματα και απλές μνημονικές τεχνικές. Η εικονογραφική μέθοδος είναι μια τεχνική που χρησιμοποιείται αρκετά στη διδασκαλία των παιδιών με Δυσλεξία/μαθησιακές δυσκολίες. Αυτό που καταφέρνει είναι να μετατρέπει τις γλωσσικές πληροφορίες σε εικόνες, κάτι στο οποίο ανταποκρίνονται με μεγαλύτερη ευκολία οι δυσλεξικοί. Έτσι οτιδήποτε θα έπρεπε να αυτοματοποιηθεί δηλ. να ανακαλείται απο τη μνήμη και να εφαρμόζεται αυτοστιγμεί, περισσότερο ως βίωμα παρά σαν γνώση πχ. ορθογραφία, προπαίδεια, μπορεί να διδαχθεί με την εικονογραφική μέθοδο.

Εικονογραφήματα

Με τη βοήθεια εικονογραφημάτων κωδικοποιούνται οι αριθμοί σε εικόνες.

Ιστορίες με τα εικονογραφήματα

Οι δύσκολες σχέσεις της προπαίδειας εμφανίζονται μέσα απο ιστορίες με λογική και νόημα. Στόχος είναι να βοηθήσει στην καλύτερη απομνημόνευση.

Μέσα στο βιβλίο υπάρχουν αναλυτικές οδηγίες για το πως γίνεται η διδασκαλία της μεθόδου. Το βιβλίο θα το αναζητήσετε στο www.doramavrommati.gr

Απευθύνεται: Σε παιδιά σχολικής ηλικίας με Δυσλεξία/ειδικές μαθησιακές δυσκολίες που δυσκολεύονται στην απομνημόνευση της Προπαίδειας.

Άσπα Μητρακάκη
Ειδική Παιδαγωγός - Κοινωνική Ανθρωπολόγος
ειδικευμένη στην αντιμετώπιση μαθησιακών δυσκολιών/δυσλεξίας
email: amitrakaki@gmail.com
fb & twitter

Μια απο τις βασικές δοκιμασίες που περνά ένας μαθητής του Δημοτικού είναι η κατανόηση κειμένου. Κάθε φορά του δίνονται διάφορα κείμενα και του ζητείται να τα κατανοήσει, να αποκωδικοποιήσει το νόημα τους και να απαντήσει σε ερωτήσεις.

Το παιδί με Δυσλεξία/μαθησιακές δυσκολίες, που οι γλωσσικές πληροφορίες το μπερδεύουν, δυσκολεύεται ακόμα περισσότερο να ξεκλειδώσει το κείμενο και τα δεύτερα νοήματα του. Πρέπει λοιπόν να εξασκηθεί στη διαδικασία της κατανόησης, της διεργασίας συνειρμών και στην κατάληξη του αποτελέσματος μέσα απο ασκήσεις σύνθετης σκέψης.

Μια άσκηση για να εξασκηθεί στη λογική σκέψη είναι και η: Τι υπάρχει μέσα στη τσάντα;

Άσκηση: Σε μια σελίδα Α4 σχεδιάζουμε μια τσάντα και καταγράφουμε μαζί με το παιδί τι μπορεί να υπάρχει μέσα σε αυτή. Στη συνέχεια σκοπός είναι να χρησιμοποιήσουμε τα αντικείμενα που έχει η τσάντα ώστε να καταλήξουμε σε συμπεράσματα για το τι Κάνει, τι Αρέσει, τι Συμβαίνει σχετικά με αυτόν που έχει τη τσάντα.

Τα συμπεράσματαπου μπορεί να προκύψουν:

πορτοφόλι: έχει χρήματα, ψωνίζει, εκεί έχει το δίπλωμα αυτοκινήτου κτλ.
κλειδιά αυτοκινήτου: έχει αυτοκίνητο, ξέρει να οδηγεί, έτσι πάει στη δουλειά της κτλ.
γυαλιά μυωπίας: δεν βλέπει καλά, με τα γυαλιά βλέπει καλύτερα, τα χρειάζεται, φοράει φακούς επαφής κτλ.
βιβλίο: της αρέσει να διαβάζει, μπορεί να είναι βιβλίο για τη δουλειά της κτλ.
χαρτομάντηλα: έχει συνάχι, είναι προνοητική κτλ.
φωτογραφική μηχανή: της αρέσει να παίρνει φωτογραφίες, έχει φωτογραφίες που θέλει να δείξει σε κάποιον, θέλει να πάρει βίντεο κάποιον κτλ.
γυαλιά ηλίου: είναι καλοκαίρι κτλ.

Τα πράγματα στη τσάντα μπορεί να είναι πολλά και να βοηθήσουν σε πολλές ασκήσεις.

Λογική σκέψη και ρήματα

Στη φωτογραφία φαίνεται πως δουλέψαμε με ένα παιδί της Γ' Δημοτικού με μαθησιακές δυσκολίες τους λογικούς συνειρμούς και τα ρήματα.

Απευθύνεται: Σε παιδιά σχολικής ηλικίας με Δυσλεξία/μαθησιακές δυσκολίες και μπορεί να γίνει απο γονείς, εκπαιδευτικούς, θεραπευτές.

Άσπα Μητρακάκη
Ειδική Παιδαγωγός - Κοινωνική Ανθρωπολόγος
ειδικευμένη στην αντιμετώπιση μαθησιακών δυσκολιών/δυσλεξίας
email: amitrakaki@gmail.com
fb & twitter

Απο τις εκδόσεις Πατάκη κυκλοφορεί το βιβλίο: "Μαθήματα Γραπτής Έκφρασης για Όμορφα και Σωστά κείμενα". Πρόκειται για ένα βιβλίο που απευθύνεται σε παιδιά απο Α' - Γ' Δημοτικού για να εξασκηθούν στη παραγωγή γραπτού λόγου, μέσα απο δημιουργικές ασκήσεις και τεχνικές.

Το συγκεκριμένο βιβλίο έχει χρησιμοποιηθεί για ανατροφοδότηση υλικού στις συνεδρίες στην Ειδική Αντιμετώπιση Δυσλεξίας at homeμε ενδιαφέροντα αποτελέσματα σε παιδιά με Δυσλεξία και άλλες ειδικές μαθησιακές δυσκολίες. Χρησιμοποιεί εικόνες, εύκολη γραμματοσειρά και διαβάθμιση στη δυσκολία. Το πλεονέκτημα που διαθέτει είναι ότι ξεκινά με την απλή παραγωγή προτάσεων και εμπλέκει σιγά, σιγά το παιδί σε πιο σύνθετες μορφές γραφής.

Παραγωγή απλών προτάσεων με χρήση επιθέτων.

Προτάσεις με επίθετα.

Ανάπτυξη προτάσεων μέσα απο περιγραφή εικόνας.

Περιγραφικός λόγος.

Εξάσκηση στη Δημιουργική σκέψη και γραφή.

Δημιουργική γραφή.

Απευθύνεται: Σε παιδιά Δημοτικού με ή χωρίς Δυσλεξία/μαθησιακές δυσκολίες για την ενίσχυση στη γραπτή έκφραση. Είναι εύκολα εφαρμόσιμο απο εκπαιδευτικούς, θεραπευτές και γονείς.

Άσπα Μητρακάκη
Ειδική Παιδαγωγός - Κοινωνική Ανθρωπολόγος
ειδικευμένη στην αντιμετώπιση μαθησιακών δυσκολιών/δυσλεξίας
email: amitrakaki@gmail.com
fb & twitter

Οι εικόνες μπορούν να μεσολαβήσουν με αριστοτεχνικό τρόπο για να μεταφέρουν πληροφορίες, να καθοδηγήσουν την εκφραστική δυνατότητα και να βοηθήσουν στην αντίληψη. Η Δυσλεξία είναι μια ειδική μαθησιακή δυσκολία που αναφέρεται στη διαφορετική νευροανατομία του εγκεφάλου και η εικόνα μπορεί να παίξει κυρίαρχο ρόλο στη μαθησιακή διαδικασία του δυσλεξικού παιδιού αφού ενισχύει το νόημα και βοηθά στη μνημονική αποτύπωση.

Στα προγράμματα παρέμβασης Δυσλεξία at homeχρησιμοποιούμε εικόνες και βρίσκουμε μέσα απο εκεί αφορμές για να δουλέψουμε μαζί γραμματικούς κανόνες, λεξιλόγιο, σύνταξη, μνήμη, αποσαφήνιση όρων όπως: Ουσιαστικό, Επίθετο, Ρήμα κτλ.

Με μια εικόνα μπορούμε:

Να καταγράψει όσα Ουσιαστικά βλέπει.
Να γράψει απο ένα Επίθετο για κάθε ουσιαστικό.
Να γράψει Τι κάνουμε (Ρήματα) με κάθε ένα απο τα ουσιαστικά.
Να γράψει Τοπικά Επιρρήματα για το πως είναι τοποθετημένα στο χώρο αυτά που βλέπει στην εικόνα πχ. Το σκυλί είναι πίσω απο το δέντρο.
Να γράψει απο μια πρόταση για κάθε ουσιαστικό.
Να φτιάξει επαυξημένες προτάσεις χρησιμοποιώντας /με/ και /που/ πχ. Βλέπω ένα τραπέζι με σιδερένια πόδια που είναι βρώμικο.
Να φτιάξει ένα μικρό διάλογο μεταξύ κάποιων ουσιαστικών.
Να γράψει μια σκέψη που μπορεί να κάνει κάθε ουσιαστικό της εικόνας πχ.σκυλί
Να δει για κάποια δευτερόλεπτα την εικόνα και να προσπαθήσει να θυμηθεί όσα περισσότερα μπορεί.
Να αναφέρει χαρακτηριστικά των ουσιαστικών σε σχέση με κάθε αίσθηση πχ. Κέικ=μαλακό, μυρωδάτο, γλυκό κα.

Tip: Μπορεί να γίνει σαν παιχνίδι και με παιδιά Νηπιαγωγείου σε προφορική βάση.

Απευθύνεται: Σε παιδιά σχολικής ηλικίας με Δυσλεξία/ειδικές μαθησιακές δυσκολίες ως ενίσχυση στη μαθησιακή πράξη.

Η δημιουργικότητα και η παραγωγή έργου είναι απο τα πιο σπουδαία δώρα που μπορούμε να χαρίσουμε στα παιδιά όλων των ηλικιών. Ειδικά οι διακοπές και οι μέρες της χαλάρωσης προσφέρονται για τέτοιους πειραματισμούς. Άλλωστε όπως έχει τονιστεί πολλές φορές η ευκαιρία που δίνουμε στο παιδί να φτιάξει, να κατασκευάσει, να δοκιμάσει λειτουργεί και ως συνδετικός κρίκος για την επαφή με τον ενήλικα.

Στα παιδιά με Δυσλεξία/ειδικές μαθησιακές δυσκολίεςπου οι ακυρώσεις και οι ματαιώσεις είναι παρούσες στη καθημερινή τους ζωή αποτελεί βασική προτεραιότητα να χαρίσουμε στιγμές που το παιδί θα εκφραστεί και θα παράξει έργο το οποίο δε μπαίνει σε αξιολόγηση και κριτική.

Ένα πολύ δημιουργικό παιχνίδι είναι η Ζωγραφική με Λαχανικά!!

Υλικά: χαρτόνι, υγρές μπογιές, λαχανικά (καρότα, μήλα, πατάτα κτλ.) Γενικά προτιμάμε σκληρά λαχανικά για να αντέχουν στη μπογιά και στη πίεση.

Παιχνίδι: Κόβουμε ένα μεγάλο κομμάτι χαρτόνι. Ετοιμάζουμε πολλές και διαφορετικών χρωμάτων μπογιές. Κόβουμε τα λαχανικά και προτρέπουμε το παιδί να βουτάει πχ. το καρότοστο χρώμα και να ζωγραφίζει με αυτό στο χαρτόνι. Μπορούμε αν θέλουμε να χαράξουμε και κάποια βασικά σχέδια στο λαχανικό πχ.γεωμετρικά σχήματαγια να λειτουργήσουν σαν σφραγίδες.

Οφέλη: Προώθηση αυτενέργειας, πρωτοβουλίας και βελτίωση αυτοπεποίθησης. Ενίσχυση λεπτής κινητικότητας, εκγύμναση των μικρών μυών των άνω άκρων. Εκπαίδευση στη χωρική τοποθέτηση μέσα σε πλαίσιο (χαρτόνι).

Tip: Δεν παρεμβαίνουμε απλά ενθαρρύνουμε με καλή διάθεση. Όποιο και αν είναι το αποτέλεσμα είναι πάντα ξεχωριστό.

Απευθύνεται: Σε παιδιά όλων των ηλικιών ως ένα παιχνίδι έκφρασης, δημιουργίας και λεπτής κινητικότητας. Γίνεται απο γονείς, εκπαιδευτικούς, θεραπευτές.

Άσπα Μητρακάκη
Ειδική Παιδαγωγός - Κοινωνική Ανθρωπολόγος
ειδικευμένη στην αντιμετώπιση μαθησιακών δυσκολιών/δυσλεξίας
email: amitrakaki@gmail.com
fb & twitter

Είναι γνωστό ότι το παιδί με Δυσλεξία όταν έρχεται αντιμέτωπο με γλωσσικές πληροφορίες συνήθως μπερδεύεται και συγχέει το νόημα όσων διαβάζει. Αυτός είναι και ένας απο τους λόγους που το Δυσλεξικό παιδί αρνείται να διαβάσει ένα εξωσχολικό βιβλίο.

Μέσα απο ασκήσεις που βοηθούν στην ανάγνωση, στο μηχανικό της μέρος (ροή, συλλαβισμός) αλλά και στο λειτουργικό της έργο (καταλαβαίνω αυτό που διαβάζω) προσπαθούμε να βοηθήσουμε τον Δυσλεξικό αναγνώστη.

Όταν ένα παιδί με Δυσλεξία διαβάζει ένα κείμενο για να το βοηθήσουμε να καταλάβει μπορούμε να του κάνουμε τις εξής ερωτήσεις με σκοπό τη δημιουργία συνειρμών και δημιουργικής σκέψης:

Να καταλαβαίνει την κύρια ιδέα. "Η βασική ιδέα είναι....."
Να χρησιμοποιεί αυτά που ξέρει για να βγάζουν νόημα αυτά που διαβάζει. "Αυτό μάλλον σημαίνει....."
Να κάνει ερωτήσεις όσο διαβάζει. "Αναρωτιέμαι...."
Να κάνει εικόνα αυτά που διαβάζει. "Στο μυαλό μου, βλέπω...."
Να προβλέπει. "Προβλέπω ότι...."

Απευθύνεται: Σε παιδιά σχολικής ηλικίας που αντιμετωπίζουν Δυσλεξία/ειδικές μαθησιακές δυσκολίες ως τρόπος ανάλυσης ενός κειμένου. Μπορεί να γίνει απο γονείς, εκπαιδευτικούς, θεραπευτές.

Άσπα Μητρακάκη
Ειδική Παιδαγωγός - Κοινωνική Ανθρωπολόγος
ειδικευμένη στην αντιμετώπιση μαθησιακών δυσκολιών/δυσλεξίας
email: amitrakaki@gmail.com
fb & twitter

Πριν απο τα Μαθηματικά του σχολείου το παιδί της προσχολικής ηλικίαςκατακτά τις λεγόμενες προμαθηματικές έννοιες. Το παιδί έρχεται σε επαφή με αυτές στη καθημερινή του ζωή όπου αναγκάζεται να "λύνει" μαθηματικά προβλήματα, χωρίς βέβαια να τα αναγνωρίζει ως τέτοια. Αφορμές για να καλλιεργηθούν δίνονται συχνά και η θάλασσα και η άμμος μπορούν να είναι εξαιρετικά εργαλεία για να εισάγετε το παιδί στη μαθηματική σκέψη. Η μαθηματική σκέψη δεν είναι τίποτα άλλο απο τη δυνατότητα να μαζεύω δεδομένα, να επιλέγω μέθοδο, να δοκιμάζω και να "λύνω" το πρόβλημα.

3+1 προμαθηματικές έννοιεςπου μαθαίνουμε στη θάλασσα:

Κατηγοριοποίηση: Παίρνουμε διάφορα μικρά ή μεγάλα αντικείμενα που βρίσκουμε στη παραλία πχ. πέτρες, κοχύλια, ξυλάκια κτλ. και τα χωρίζουμε σε ομάδες-κατηγορίες ανάλογα με ένα χαρακτηριστικό τους πχ. μέγεθος, χρώμα, ιδιότητα
Αντιστοίχιση ένα προς ένα:Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να αντιστοιχήσουμε κάθε αντικείμενο με άλλο ένα πχ. κάθε πέτρα με έναν άνθρωπο. Αφήστε λοιπόν να μοιράσει απο μια πέτρα σε κάθε έναν της παρέας.
Μοτίβο-αλληλουχία: Φτιάξτε μια εύκολη επαναλαμβανόμενη σειρά απο αντικείμενα πχ. πέτρα-κοχύλι-άμμος και αφήστε το παιδί να την επαναλάβει έτσι ακριβώς. Βοηθήστε με ερωτήσεις αν δυσκολεύεται πχ. Ποιο έχει σειρά μετά τη πέτρα;
Σειροθέτηση: Εδώ πρέπει να βάλουμε σε σειρά αντικείμενα ανάλογα με ένα μέγεθος που έχουμε επιλέξει πχ. τις πέτρες απο τη μικρότερη στη μεγαλύτερη, απο την ελαφρύτερη στη βαρύτερη κτλ.

Tips: Θα αλλάζετε το βαθμό δυσκολίας ανάλογα με την ηλικία του κάθε παιδιού. Επίσης αν το παιδί είναι αρκετά μικρό ασχοληθείτε πρώτα με την εκμάθηση των μεγεθών πχ. ελαφρύ-βαρύ, μικρό-μεγάλο κτλ. Τέλος φροντίστε σε όλη τη διάρκεια αυτών των παιχνιδιών να αναφέρεστε με μαθηματικούς όρους πχ.επόμενο, προηγούμενο, βαρύ, ελαφρύ, πρώτο, δεύτερο κτλ.

Απευθύνεται: Σε παιδιά προσχολικής ηλικίας αλλά και σε παιδιά με Ανωριμότητα που χρειάζεται να κατακτήσουν τις πρώτες προμαθηματικές έννοιες.

Προσχολική ηλικία και παιχνίδι είναι έννοιες ταυτόσημες. Δεν μπορεί να υπάρξει εξέλιξη, ωρίμανση, μάθηση και γνώση χωρίς τη διαδικασία του παιχνιδιού. Το μικρό παιδί μαθαίνει τη ζωή μέσα απο το παιχνίδι. Για αυτό και η ενασχόληση μας μαζί του είτε πρόκειται για γονείς, εκπαιδευτικούς ή θεραπευτές έχει εξαιρετικά αποτελέσματα, στη νοητική και φυσική ανάπτυξη, όταν το παιχνίδι έχει το πρωταγωνιστικό ρόλο.

4+1 παιχνίδια που όλοι μπορούμε να κάνουμε με το μικρό παιδί.

Παζλ: Το παιδί λύνει προβλήματα και ενισχύει την οπτική του διάκριση. Μαθαίνει χρώματα και μορφές ενώ βοηθάει στο συντονισμό χεριού-ματιού. Εκπαιδεύεται στη συγκέντρωση και την επιμονή.
Κυνηγητό: Το παιδί χρειάζεται να εφαρμόσει διάφορες κινητικές δεξιότητες για να "ξεφύγει" ή για να "κυνηγήσει". Ενισχύει την αδρή κινητικότητα και κρατά σε ισορροπία το περίσσευμα ενέργειας.
Ζωγραφική με τα δάχτυλα: Είναι μια πολύ καλή εμπειρία μάθησης ενώ παράλληλα βοηθά στη λεπτή κινητικότητα, στη φαντασία και δημιουργικότητα.
Χτίσιμο και συμβολικό παιχνίδι: Με σεντόνια, μαξιλάρια, κουβέρτες "χτίστε" ένα σπίτι, κάστρο, σκηνή και παίξτε μαζί "φανταστικά" παιχνίδια.
Μπάλα: Η μπάλα είναι το πιο απλό και χρήσιμο παιχνίδι που μπορεί να έχει ένα παιδί σε αυτή την ηλικία. Αφήστε το να σπρώξει, πετάξει, κλοτσήσει, κυλίσει, στροβιλίζει τη μπάλα. Έτσι θα αναπτύξει και βελτιώσει πλήθος κινήσεων που συνεργάζονται για να τα καταφέρει.

Tips: Όλα τα παιχνίδια ξεκινούν με μικρό δείκτη δυσκολίας και γίνονται πιο σύνθετα όσο το παιδί μεγαλώνει και κατακτά περισσότερα αναπτυξιακά στάδια. Επίσης να τονίσουμε ότι παίζουμε μαζί του τα "ίδια" παιχνίδια όσες φορές θέλει αφού η επανάληψη είναι βασικός τρόπος μάθησης σε αυτή την ηλικία.

Άσπα Μητρακάκη
Ειδική Παιδαγωγός - Κοινωνική Ανθρωπολόγος
ειδικευμένη στην αντιμετώπιση μαθησιακών δυσκολιών/δυσλεξίας
email: amitrakaki@gmail.com
fb & twitter

Στον ελεύθερο χρόνο δίνονται πολλές ευκαιρίες για ένα παιδί με Δυσλεξία/μαθησιακές δυσκολίες να εκπαιδευτεί μέσα αποτο παιχνίδι στους τομείς που δυσκολεύεται. Παιχνίδια που ενεργοποιούν τη συγκέντρωση και τη προσοχή με αντικείμενο τους να είναι οι γλωσσικές πληροφορίες είναι κατάλληλα για αυτό το σκοπό. Όταν συνδυάζεται η παρεμβατική διαδικασία με το παιχνίδι τότε το "μαθαίνω" συμβαίνει και το "διδάσκω" πετυχαίνει.

Το παιχνίδι/άσκηση "Χτύπα το!"παίζεται με δυο ή περισσότερους παίκτες, είναι διασκεδαστικό, απλό, απαιτεί συγκέντρωση και ταχύτητα.

Υλικά: χαρτιά Α4 (μπορεί να είναι και πολύχρωμα), μαύρος μαρκαδόρος

Παιχνίδι: Γράφετε διάφορες λέξεις στα χαρτιά Α4 με το μαύρο μαρκαδόρο και τις κόβετε. Τις γυρίζετε όλες να φαίνονται και τις απλώνετε σε ένα τραπέζι. Το παιδί περιμένει να ακούσει τη λέξη και να τη "χτυπήσει" με το χέρι του. Όποιος τη χτυπήσει πρώτος τη κερδίζει. Κερδίζει αυτός που θα πάρει τις πιο πολλές.

Λέξεις που μπορούν να χρησιμοποιηθούν:

Λέξεις που δουλεύονται φωνολογικά και σε επίπεδο ανάγνωσης εκείνη τη δεδομένη περίοδο απο τον ειδικό θεραπευτή πχ. λέξεις με διπλό συμφωνικό σύμπλεγμα (τρένο), λέξεις με δίψηφα σύμφωνα (καμπύλη) κτλ.
Μικρές άκλιτες λέξεις.
Ουσιαστικά.
Ρήματα.
Επίθετα.
Επιρρήματα.
Μετοχές.

Οφέλη: Ενίσχυση συγκέντρωσης, προσοχής, και οπτικής διάκρισης. Εκπαίδευση στην ανάγνωση.

Tip1: Καλό είναι αν το παιδί με Δυσλεξία/μαθησιακές δυσκολίες δυσκολεύεται ακόμα αρκετά στην ανάγνωση να μην έχει για αντιπάλους άλλα συνομήλικα παιδιά. Αυτό θα έχει σαν συνέπεια να μην κερδίζει καμία κάρτα και να επιτείνει το αίσθημα ανεπάρκειας του. Κατά τη παρεμβατική διαδικασία μπορεί να παιχτεί με τον ειδικό παιδαγωγό.

Tip2: Μπορεί να παιχτεί σαν ομαδικό παιχνίδι και με παιδιά χωρίς μαθησιακές δυσκολίες.

Tip3: Το παιχνίδι μπορεί να επεκταθεί και στην εκπαίδευση μαθηματικών σχέσεων. Με τον ίδιο τρόπο γράφουμε και φτιάχνουμε μικρές κάρτες με μαθηματικές πράξεις. Μπορούμε να φωνάξουμε το αποτέλεσμα και το παιδί να χτυπήσει τη σωστή μαθηματική πράξη πχ. "Τι μας κάνει 8;" το παιδί θα χτυπήσει τις πράξεις: 5+3, 10-2, 2*4 κτλ.

Απευθύνεται: Σε παιδιά σχολικής ηλικίας με ή χωρίς Δυσλεξία/μαθησιακές δυσκολίες. Μπορεί να γίνει απο θεραπευτές, εκπαιδευτικούς, γονείς.

Οι στρατηγικές μάθησης όσον αφορά στα παιδιά που αντιμετωπίζουν Δυσλεξία/ειδικές μαθησιακές δυσκολίες πρέπει να επιλέγονται με ορισμένα ειδικά κριτήρια. Κάποια απο αυτά τα βασικά κριτήρια είναι: η διατήρηση του ενδιαφέροντος, η ενεργή συμμετοχή κατά τη μαθησιακή διαδικασία, η χρήση τεχνολογικού εξοπλισμού, ο πολυαισθητηριακός χαρακτήρας.

Μια τέτοια στρατηγική έχει να κάνει με τη παρακάτω κιναισθητική άσκηση γραμματικήςόπου το παιδί με Δυσλεξία/μαθησιακές δυσκολίες εκπαιδεύεται στη καταληκτική ορθογραφία και στη αλλαγή της μορφολογίας των λέξεων.

Υλικά: σελίδες Α4 (μπορεί να είναι και πολύχρωμες), στυλό, μαρκαδόροι

Άσκηση: Κόβουμε τις σελίδες Α4 σε ορθογώνιες μικρές κάρτες. Επιλέγουμε να δουλέψουμε την αλλαγή της μορφολογίας των λέξεων απο τον Ενικό στον Πληθυντικό αριθμό. Γράφουμε στις κάρτες τη κάθε λέξη όπως είναι στον Ενικό και όπως φαίνεται στην εικόνα τσακίζουμε την άκρη της κάρτας και γράφουμε τη κατάληξη της λέξης στο Πληθυντικό. Έτσι το παιδί μπορεί να δει άμεσα την αλλαγή που επέρχεται στη λέξη με την αλλαγή του αριθμού.

Αρσενικά Ουσιαστικά

Θηλυκά Ουσιαστικά

Ουδέτερα Ουσιαστικά

Κλίση Ρήματος

Tip: Σύμφωνα με αυτά τα παραδείγματα μπορείτε να επιλέξετε διάφορες κατηγορίες λέξεων και ανάλογα να σχεδιάσετε τη παρέμβαση.

Απευθύνεται: Σε παιδιά σχολικής ηλικίας με Δυσλεξία/μαθησιακές δυσκολίες και μπορεί να γίνει από θεραπευτές, εκπαιδευτικούς, γονείς.

Με τα συναισθήματα της ανεπάρκειας και της απογοήτευσης δυστυχώς βρίσκονται πολύ συχνά αντιμέτωποι τα παιδιά με Δυσλεξία/ειδικές μαθησιακές δυσκολίες. Ένα παιδί που εμφανίζεται έξυπνο και ικανό σε πολλούς τομείς της ζωής του είναι αρκετά δύσκολο να "δικαιολογήσει" στον εαυτό του αλλά και στο περιβάλλον του τη μεγάλη του δυσκολία για βασικές σχολικές δεξιότητες. Έτσι οι χαρακτηρισμοί του αδιάφορου, τεμπέλη, ανεύθυνου το ακολουθούν και πολλές φορές είναι χαρακτηριστικά που και το ίδιο αδυνατεί να αρνηθεί.

Η συναισθηματική νοημοσύνη αναφέρεται σε ένα εύρος ικανοτήτων που το παιδί κάθε ηλικίας μπορεί να αναπτύξει και να βελτιώσει. Πρόκειται για ικανότητες που είναι πολύ κρίσιμες για την συναισθηματική πληρότητα και ψυχική ισορροπία του παιδιού.

Το παιδί με Δυσλεξία/μαθησιακές δυσκολίες έχει απόλυτη ανάγκη, παράλληλα με την γνωσιακή ενίσχυση, να αναπτύξει ικανότητες που θα του εξασφαλίσουν αυτοπεποίθηση, αυτογνωσία, ανεξαρτησία, προσαρμοστικότητα, υπευθυνότητα.

Μια άσκηση που κάνουμε στις συνεδρίες Ειδική αντιμετώπιση Δυσλεξίας at home με τα παιδιά είναι η: Τι θέλω να ακούω για εμένα;

Υλικά: χαρτί Α4 ή χαρτόνι, μαρκαδόρους, στυλό

Τι θέλω να ακούω για εμένα;

Άσκηση: Σχηματίζετε έναν κεντρικό κύκλο και περιμετρικά άλλους μικρότερους κύκλους οι οποίοι θα χρησιμεύουν για να καταγραφούν όλες οι θετικές φράσεις που θα ήθελε το παιδί να ακούει πιο συχνά για τον εαυτό του. Έπειτα γίνεται συζήτηση με αφορμή αυτά που έγραψε.

Tip: Πολλές φορές τα παιδιά με Δυσλεξία εξαιτίας της χαμηλής τους αυτοπεποίθησης δεν "τους έρχεται" να γράψουν τίποτα. Ενθαρρύνετε το παιδί, δώστε παραδείγματα για να καταφέρει να εκφραστεί.

Απευθύνεται: Σε παιδιά σχολικής ηλικίας με Δυσλεξία/μαθησιακές δυσκολίες.

Άσπα Μητρακάκη
Ειδική Παιδαγωγός - Κοινωνική Ανθρωπολόγος
ειδικευμένη στην αντιμετώπιση μαθησιακών δυσκολιών/δυσλεξίας
email: amitrakaki@gmail.com
fb & twitter

Έχουμε κάνει σαφές μέσα απο αυτό το blog ότι οι τρόποι για να δουλέψουμε με τα παιδιά με Δυσλεξία ώστε να έχουμε τα καλύτερα αποτελέσματα πρέπει να είναι πιο συμμετοχικοί, δημιουργικοί, αισθητηριακοί.

Μια άσκηση κιναίσθησης που γίνεται στις συνεδρίες Αντιμετώπισης της Δυσλεξίας at home είναι και η: Τι λείπει; Το παιδί προσπαθεί να συμπληρώσει τα κομμάτια των λέξεων που λείπουν ώστε να πετύχει ένα ορθογραφημένο αποτέλεσμα. Σκοπός και εδώ είναι μέσα απο τη κίνηση και την ενεργό συμμετοχή να αυξηθούν οι πιθανότητες να "καταγραφεί" ο κανόνας μέσα απο τη βιωματική διδασκαλία. Και αυτή είναι μια άσκηση με απλά υλικά και εύκολο τρόπο εφαρμογής.

Υλικα: σελίδες Α4, στυλό, μαρκαδόρο, ψαλίδι

Άσκηση: Η άσκηση γίνεται σε βήματα. Το πρώτο βήμα είναι να γράψουμε κάθετα (το ένα κάτω απο το άλλο) τα γράμματα που θέλουμε να δουλέψουμε στην ορθογραφία με το παιδί.

Γράφουμε τα γράμματα.

Έπειτα επιλέγουμε τις κατηγορίες των λέξεων που θέλουμε να περιέχονται στην άσκηση-παιχνίδι. Τις γράφουμε, τις κόβουμε και αφήνουμε κενό το κομμάτι του γράμματος που θέλουμε να συμπληρώσει μέσα απο τους κανόνες που έχει διδαχθεί.

Αφήνουμε κενό στο γράμμα που θέλουμε.

Σιγά, σιγά ενθαρρύνουμε το παιδί να "συναρμολογήσει" τις λέξεις σαν παζλ.

Συναρμολογούμε τις λέξεις.

Tip: Πάντα στα παιδιά με Δυσλεξία/μαθησιακές δυσκολίες ακολουθούμε παράλληλα και τους εναλλακτικούς τρόπους εκμάθησης της ορθογραφίας όπως είναι η εικονογραφική μέθοδος. Οι ασκήσεις, όπως η παραπάνω, γίνονται ως ενισχυτικές και εφαρμογής αυτών που έχει διδαχθεί.

Απευθύνεται: Σε παιδιά σχολικής ηλικίας με Δυσλεξία/μαθησιακές δυσκολίες ως κιναισθητική άσκηση ορθογραφίας. Μπορεί να εφαρμοστεί απο ειδικούς θεραπευτές, εκπαιδευτικούς, γονείς.

Άσπα Μητρακάκη
Ειδική Παιδαγωγός - Κοινωνική Ανθρωπολόγος
ειδικευμένη στην αντιμετώπιση μαθησιακών δυσκολιών/δυσλεξίας
email: amitrakaki@gmail.com
fb & twitter

Θεμελιώδης συνθήκη για να γράψουμε ένα ολοκληρωμένο γραπτό κείμενο είναι η δυνατότητα μας να εκφραζόμαστε μέσω ενός λεξιλογίου που εξυπηρετεί κάθε φορά τα νοήματα που θέλουμε να περάσουμε. Η ανάγκη για τη καλλιέργεια ενός πλούσιου λεξιλογίου το οποίο θα ανακαλείται απο τη μνήμη με ευκολία και θα χρησιμοποιείται λειτουργικά στο γραπτό λόγο είναι ακόμα πιο επιτακτική στα παιδιά με Δυσλεξία/μαθησιακές δυσκολίες. Είναι πολύ σύνηθες ο μαθητής που αντιμετωπίζει Δυσλεξία να παραδίδει ένα "ανώριμο" για την ηλικία, τη τάξη και το γνωστικό του επίπεδο, γραπτό.

Μέσα απο έναν αριθμό ασκήσεων που σκοπό έχουν να αναπτύξουν το λεξιλόγιο του δυσλεξικού μαθητή μπορεί να επέλθει σημαντική βελτίωση στη γραπτή του έκφραση. Η χρήση εικόνων και εδώ αποτελεί βασικό εργαλείο. Η άσκηση: Τι γίνεται εκεί μέσα;είναι μια άσκηση λεξιλογίου για Δυσλεξικά παιδιά.

Υλικά: χαρτιά Α4, στυλό, εικόνες/φωτογραφίες, κόλλα

Άσκηση: Αναζητούμε εικόνες κτιρίων, μεταφορικών μέσων, κα. μέσα απο το διαδίκτυο, περιοδικά κτλ. τις κόβουμε και τις κολλάμε στο κέντρο μιας Α4 σελίδας. Προτρέπουμε το παιδί να μας πει Τι γίνεται εκεί μέσα; και τα καταγράφει γύρω απο την εικόνα.

Νοσοκομείο

Στο παράδειγμα ασχοληθήκαμε με το χώρο του Νοσοκομείου. Σκοπός ήταν να χρησιμοποιήσουμε τα ρήματα που ήταν κατάλληλα για κάθε δράση σχετικά με το Νοσοκομείο.

Παραδείγματα:

σχολείο
δημαρχείο
τράπεζα
πλοίο/τρένο/αεροπλάνο
αεροδρόμιο
φούρνος
super market
mall
βουλή
πανεπιστήμιο

Απευθύνεται: Σε παιδιά σχολικής ηλικίας με Δυσλεξία/μαθησιακές δυσκολίες για τη καλλιέργεια του λεξιλογίου. Μπορεί να γίνει απο θεραπευτές, εκπαιδευτικούς, γονείς.

Κόβουμε, πασπαλίζουμε, σερβίρουμε! Συνταγές &Δυσλεξία (2).

Σακουλάκι αισθήσεων &Μαθησιακές δυσκολίες.

Λεξιλόγιο, Επίθετα &Δυσλεξία.

Άκου, Δες, Πιάσε, Φάε, Μύρισε! Αισθήσεις &Δυσλεξία.

10 ασκήσεις που "ξυπνούν" τον εγκέφαλο για την Διάσπαση προσοχής.

Που πέταξε η μύγα; Επιρρήματα &Δυσλεξία.

Ας μάθουμε πρόσθεση στο μικρό μας &στο παιδί με ανωριμότητα!

Προπαίδεια &Δυσλεξία. Μια εύκολη τεχνική!

Λογική σκέψη &Δυσλεξία. Μια άσκηση ενίσχυσης.

Μαθήματα Γραπτής Έκφρασης. Ένα ενδιαφέρον βιβλίο.

Με μια εικόνα. 10 τρόποι να τη χρησιμοποιήσουμε στη Δυσλεξία.

Με το καρότο ζωγραφίζω! Ένα παιχνίδι Έκφρασης &Λεπτής κινητικότητας.

Τι μπορώ να το ρωτήσω όσο διαβάζει; Δυσλεξία & 4+1 ερωτήσεις.

Μαθηματικά στη θάλασσα; 3+1 παιχνίδια!

Μαθαίνω όταν παίζω. 4+1 παιχνίδια στη Προσχολική ηλικία.

Χτύπα το! Ένα παιχνίδι Συγκέντρωσης και Οπτικής διάκρισης.

Μια Κιναισθητική άσκηση Γραμματικής στη Δυσλεξία.

Τι θέλω να ακούω για εμένα; Συναισθηματική νοημοσύνη &Δυσλεξία.

Τι λείπει; Κιναισθητική άσκηση Γραμματικής &Δυσλεξία.

Τι γίνεται εκεί μέσα; Λεξιλόγιο &Δυσλεξία.